سانیتینیب

سانیتینیب یک مهار کننده تیروزین کیناز گیرنده چند منظوره (RTK) است که توسط FDA برای درمان سرطان سلول های کلیوی (RCC) و تومور استرومائی دستگاه گوارش مقاوم در برابر درمان با ایماتینیب (GIST)  در تاریخ 26 ژانویه 2006 تایید گردید.

گروه درمانی :
ضد سرطان (مهارکننده تیروزین کیناز)

اشکال دارویی :
کپسول 12.5 و 25 و 50 میلی‌گرم

مکانیسم اثر :
از طریق مهار گیرنده های مختلف تیروزین کینازها شامل فاکتورهای رشد مشتق از پلاکت (PDGFRα-PDGFRβ) ، فاکتورهای رشد اندوتلیوم عروق (VEGFR1,2,3) ، FMS-like tyrosine kinase-3 (FLT3) ، فاکتور محرک کلونی نوع 1 (CSF-1R) و glial cell line derived neutrophic factor receptor (RET) اثرات ضد توموری و ضد آنژیوژنز اعمال می‌کند.
 
 
فارماکودینامیک :

سانیتینیب یک مولکول کوچک خوراکی و مهار کننده گیرنده تیروزین کیناز چند منظوره (RTK) است که توسط FDA در 26 ژانویه 2006 تایید شد.

 
فارماکوتینتیک :

غذا تاثیري بر میزان جذب ندارد و میتوان آن را با یا بدون غذا مصرف کرد .

اتصال سانيتينيب و متابوليت اوليه فعال آن به پروتئين پلاسماي انساني در شرايط آزمايشگاهي 95٪ و 90٪ است.

حداکثر غلظت پلاسمایی معمولا بین 6 تا 12ساعت پس از تجویزخوراکی مشاهده می‌شود.  نیمه عمر این دارو حدودا بین40 تا 60 ساعت و نیمه عمر متابولیت فعال آن بین 80تا 110ساعت می‌باشد.  سانیتینیب عمدتا توسط آنزیم  CYP3A4متابولیزه می‌شود. دفع دارو عمدتا از طریق مدفوع صورت می‌گیرد.

نکات قابل توجه :

لازم است که در آغاز هر سیکل درمانی شمارش سلول‌های کامل خون انجام شود.

در بیمارانی که به صورت همزمان درمان ضد انعقاد (مانند وارفارین) دریافت می‌کنند ممکن است لازم باشد که به صورت دوره‌اي شمارش کامل خون (جهت ارزیابی شمارش پلاکت)، انعقاد PT)و (INRو معاینه فیزیکی به عمل آید . لازم است اندازه‌گیري دوره‌اي LVEFو نیز فشار خون بیماران نیز انجام شود.

 
میزان مصرف :
  • تومور استرومال دستگاه گوارش و درمان سرطان پیشرفته کلیه :

به طور معمول دوز سانیتینیب 50 میلی‌گرم روزانه می باشد. بیماران می‌بایست به مدت چهار هفته روزانه یک عددکپسول50 میلی‌گرمی را استفاده کنند سپس دو هفته وقفه انداخته و مجددآ دوره بعدي را شروع کنند.

  • تومورهای نورواندوکرین پانکراس:

به طور معمول با تجویز 37.5 میلی‌گرم روزانه درمان شروع می‌گردد.

 
تداخلات :

– داروهای ضد آریتمی: مصرف همزمان باید با احتیاط صورت پذیرد. 
– داروهای ضد صرع: باعث کاهش غلظت پلاسمایی سانیتینیب و متابولیت فعال آن می شود. 
– داروهای ضد قارچ ضد آزول: باعث افزایش غلظت پلاسمایی سانیتینیب و متابولیت فعال آن می شود. 
– داروهای ضد مایکوباکتری: باعث کاهش غلظت پلاسمایی سانیتینیب و متابولیت فعال آن می شود. 
– دگزامتازون: باعث کاهش غلظت پلاسمایی سانیتینیب و متابولیت فعال آن می شود. 
– آب گریپ فروت: باعث افزایش غلظت پلاسمایی سانیتینیب و متابولیت فعال آن می شود. 
– مهار کننده های پروتئاز HIV: باعث افزایش غلظت پلاسمایی سانیتینیب و متابولیت فعال آن می شود. 
– ماکرولیدها: باعث افزایش غلظت پلاسمایی سانیتینیب و متابولیت فعال آن می شود.
– نفازودون: باعث افزایش غلظت پلاسمایی سانیتینیب و متابولیت فعال آن می شود. 
– گیاه علف چای: باعث کاهش غیر قابل پیش بینی غلظت سانیتینیب می شود. 
– آب گریپ فروت سطح و اثرات سانیتینیب را افزایش می دهد. 
– غذا تاثیری بر زیست دست یابی سانیتینیب ندارد.
– از مصرف گیاه علف چای خودداری شود (متابولیسم سانیتینیب را افزایش و غلظت آن را کاهش می دهد)

موارد مصرف :

–  تومور استرومال دستگاه گوارش (GIST) که به ایماتینیب عدم تحمل نشان داده و یا بیماری پیشرفت کرده است.
–  سرطان پیشرفته کلیه (RCC) 
–  تومورهای نورواندوکرین پانکراس پیشرفته، متاستازدهنده یا غیر راجعه (PNET) 
–  سرطان پیشرفته تیروئید 
–   های بافت نرم غیر GIST

 
موارد منع مصرف :
  • سابقه حساسیت به دارو و هر یک از مواد به کار رفته در کپسول.
  • نارسایی کلیوی

 

 
 
عوارض جانبی :

– قلبی عروقی: پرفشاری خون، ادم محیطی، کاهش LVEF، نارسایی قلبی، درد قفسه سینه
– سیستم عصبی مرکزی: خستگی، سردرد، تب، بی خوابی، لرزش، افسردگی، گیجی 
– پوستی: تغییر رنگ پوست، راش، سندروم دست-پا، خشکی پوست، ریزش مو، اریتم
– گوارشی: اسهال، تهوع، افزایش لیپاز، بی اشتهایی، درد شکمی، استفراغ، افزایش آمیلاز، سوء هاضمه، یبوست، کاهش وزن، درد در دهان
– خونی: آنمی، لوکوپنی، نوتروپنی، لنفوپنی، ترومبوسیتوپنی
– کبدی: افزایش AST، آلکالین فسفاتاز، ALT، بیلی روبین 
– عصبی عضلانی و اسکلتی: افزایش کراتین کیناز، درد پا، ضعف، درد مفاصل، درد کمر، درد عضلات 
– کلیوی: افزایش کراتینین 
– تنفسی: سرفه، تنگی نفس، خلط خونی، نازوفارنژیت، عفونت مجاری تنفسی فوقانی، آمبولی ریوی 
– متفرقه: سندروم شبه آنفلوانزا

 
 
مصرف در بارداری :
در بارداری در رده D می‌باشد.
 
شرایط نگه داری :
در دماي اتاق (15-30درجه سانتی‌گراد) نگهداري گردد.